De gerechtsdeurwaarder

Specifieke kenmerken van de functie van de gerechtsdeurwaarder

Gerechtsdeurwaarders dragen actief bij tot de goede werking van het gerecht. Ze vertalen de wil van de rechter in de feiten en staan borg voor de goede uitvoering ervan in de maatschappelijke werkelijkheid. Hun dubbele hoedanigheid van openbaar ambtenaar met het statuut van een vrij beroep vormt een waarborg inzake onafhankelijkheid, doeltreffendheid en verantwoordelijkheid. Hun functie heeft volgende specifieke kenmerken: Zij zijn officiële informanten en staan borg voor de rechten en de belangen van de betrokken partijen.

Behalve voor de door de wet bepaalde uitzonderingen, hebben gerechtsdeurwaarders het monopolie op het betekenen van akten. Zij roepen de partijen op om voor de rechter te verschijnen en delen iemand de inhoud van een vonnis of van administratieve akten mee (bijvoorbeeld: een beslissing tot inning van de belastingdienst). Als openbare ambtenaren zijn zij verplicht beide partijen te informeren over hun rechten en plichten. Bijvoorbeeld: een schuldenaar meedelen dat hij het recht heeft om binnen een welbepaalde termijn verzet aan te tekenen tegen een vonnis.

Uitvoerders van gerechtelijke beslissingen
Gerechtsdeurwaarders zijn wettelijk de enigen die een vonnis tegen iemand mogen uitvoeren, wanneer de betrokkene zich er niet naar schikt (bijvoorbeeld: een schuldenaar dwingen zijn schuld te betalen).



Verzoenende rol
Gerechtsdeurwaarders trachten verschillende standpunten en tegengestelde belangen met elkaar te verzoenen, of het nu gaat om een geschil tussen een eigenaar en een huurder, of tussen een schuldeiser en een schuldenaar. Zij kunnen bijvoorbeeld aanmaningen schrijven teneinde een rechtszaak te vermijden. Dit betekent de eerste stap naar een minnelijke schikking.



Adviserende rol
Door het feit dat zij met alle betrokken partijen in contact staan, kunnen gerechtsdeurwaarders oordelen over de wenselijkheid om een procedure al dan niet op te starten en de verzoeker aldus nodeloze kosten besparen. Zij beschikken immers over nauwkeurige informatie, hebben toegang tot verschillende informatiebestanden en kunnen zich ter plaatse van een situatie vergewissen. Zo kunnen zij beter dan wie ook zich een mening vormen over de solvabiliteit van een schuldenaar.



Bemiddelende rol
Voor een toestand van overmatige schuldenlast zijn gerechtsdeurwaarders waarschijnlijk ideale bemiddelaars. Hun opleiding, statuut en deontologie staan borg voor een gelijke behandeling van alle schuldeisers en tegelijk voor het waarborgen van de rechten van de onder schulden gebukt gaande schuldenaar. Bovendien kunnen zij, door hun grondige kennis van het vermogen van de schuldenaar, de rechter helpen zich een mening te vormen over de verklaringen van de schuldenaar.



Mensen van de praktijk

Wanneer gerechtsdeurwaarders de wil van de rechter in de feiten vertalen, houden zij rekening met de menselijke aspecten van de situatie en zoeken de meest geschikte oplossing in eenieders belang. Zo kunnen zij bijvoorbeeld aanraden een schuldenaar die zich tijdelijk in moeilijkheden bevindt gemak van betaling te verlenen.



Onpartijdige getuigen

Gerechtsdeurwaarders leggen bepaalde feiten in een geschrift vast. Zij doen vaststellingen om te vermijden dat feiten van voorbijgaande aard later zouden worden betwist (bijvoorbeeld: het vaststellen van schade ingevolge een overstroming). Ten aanzien van bedrijven, bekleden zij een sleutelpositie in economisch opzicht. Zij vergewissen zich er bijvoorbeeld van of de akkoorden en verbintenissen wel degelijk worden nageleefd, vanaf de productie tot aan de verkoop. Zo dragen gerechtsdeurwaarders bij tot de goede werking van de economie en de markt.



Sociale en economische rol

Gerechtsdeurwaarders staan ten dienste van overheid, particulieren en ondernemingen. Het gerechtelijk gegeven krijgt zijn beslag in de economische en sociale wereld. Zo dragen gerechtsdeurwaarders dikwijls bij tot het innen van directe en indirecte belastingen. Hoewel de burger vaak een negatief beeld heeft van die inningsactiviteit, dwingen de gerechtsdeurwaarders de burgers door hun optreden tot solidariteit en voor verantwoord sociaal gedrag.